Mysterium fascinans 2020

Rekolekcje liturgiczne Mysterium fascinans odbyły się w tym roku po raz trzynasty pod hasłem „Wcielenie ducha liturgii: Architektura i sztuka chrześcijańskiego kościoła”. Zorganizowaliśmy je w weekend 11-13 września 2020, częściowo przez internet.

Rekolekcje liturgiczne Mysterium fascinans odbyły się w tym roku po raz trzynasty pod hasłem „Wcielenie ducha liturgii. Architektura i sztuka chrześcijańskiego kościoła”. Zorganizowaliśmy je w weekend 11-13 września 2020 w formule łączonej: wszystkie wykłady, prelekcje i spotkania – w tym nawet piątkowe seminarium wokół lektury – były transmitowane przez internet i można było ich słuchać we własnym domu z komputera lub smartfona. Liturgia Godzin i sobotnia Msza św. także były transmitowana na żywo i można było włączać się do modlitwy, korzystając z otrzymanych tekstów.

Natomiast na niedzielną Mszę św. zaprosiliśmy uczestników w różne miejsca, w kilku kościołach w różnych miastach, aby dotarcie na miejsce było bezpieczne i technicznie możliwe dla jak największej ilości uczestników. Teksty liturgii wysłaliśmy w formie tradycyjnej książki na wskazany adres przed rozpoczęciem wydarzenia.

Zdajemy sobie sprawę, że to znacząco zmienia sposób przeżywania rekolekcji, ale wobec obiektywnych okoliczności, w których się znaleźliśmy, jesteśmy zmuszeni zmienić ich formę – mamy nadzieję, że jest to zmiana jednorazowa i we wrześniu 2021 roku wrócimy do znanej i lubianej przez wszystkich formuły – choć wzbogaonej o nowe doświadczenia i być może pomysły.

Obejrzyj wszystkie wykłady!

Udostępniamy pełny materiał z rekolekcji do obejrzenia w formie wideo. Zapraszamy do zakupu trzymiesięcznego dostępu za symboliczną opłatą. Dane dostępowe otrzymasz od razu po ich zamówieniu.

Oglądaj już teraz

Partnerzy tegorocznej edycji

Rekolekcje Mysterium fascinans rokrocznie gromadzą około 200 osób, które chcą pogłębić rozumienie i przeżywanie liturgii. Podczas każdej z dotychczasowych edycji na rekolekcjach gościli wybitni teologowie i liturgiści – wśród nich ks. prof. Cesare Giraudo, ks. dr Jose Antonio Goñi z Pampeluny, ks. prof. Felix Maria Arocena Solano i ks. prof. Pierangelo Muroni. Zaproszenia przyjmowali także m.in. ks. prof. Bogusław Nadolski, ks. prof. Czesław Krakowiak, ks. prof. Bogusław Migut, ks. dr Maciej Zachara MIC, o. dr Mateusz Przanowski OP, dr Tomasz Dekert i wielu innych znakomitych mówców.

Rekolekcje odbywają się od 2008 roku we wrześniu z inicjatywy Krzysztofa Porosły, który rozpoczynał ich organizację jako kleryk krakowskiego seminarium. Dotychczas miały miejsce w ośrodkach rekolekcyjnych w Skomielnej Czarnej, Bystrej, Zembrzycach i Krakowie. Dzisiaj, zapraszając na dziesiątą edycję, jesteśmy przekonani, że nie mogą się one odbywać inaczej, niż w rytm celebrowanej liturgii.

Do uczestnictwa zaproszeni są wszyscy chętni (którzy ukończyli 16 rok życia): świeccy, ale także księża, diakoni, klerycy i zakonnicy. Gorąco ufamy – i modlimy się o to, by rekolekcje były nie tylko mądre, ale również pełne inspiracji ku nawróceniu.

Tegoroczni prowadzący

Dominik Jurczak OP
Stały współpracownik
Jakub Turbasa
Architekt
Tomasz Grabowski OP
Stały współpracownik
Ks. Krzysztof Porosło
Duszpasterz, dogmatyk
Piotr Oleś OP
Historyk sztuki
Łukasz Miśko OP
Prezes Fundacji, prowincjalny promotor liturgii
Wojciech Sznyk OP
Wiceprezes Fundacji

Ubiegłoroczna wideorelacja

Z przyjemnością przedstawiamy Wam reportaż z rekolekcji liturgicznych Mysterium fascinans, które odbyły się w dniach 6-8 września 2020. Zobaczcie, jak było!

Program rekolekcji

Na przestrzeni kilkunastu edycji wypracowaliśmy program trzech dni rekolekcji, który pozwala najlepiej wykorzystać dany nam czas.

  • 11 września – piątek

    14:30 Godzina południowa (słowo: bp Michał Janocha)
    15:00 Rozpoczęcie rekolekcji, przywitanie uczestników i gości, przedstawienie programu
    15:30 Referat 1: Wprowadzenie do nadzwyczajnej formy Mszy (Ks. Maciej Zachara MIC)
    15:30 Seminarium dla zaawansowanych – zgłoszonych w formularzu (ks. Krzysztof Porosło, Łukasz Miśko OP, Tomasz Grabowski OP)
    17:15 Nieszpory (słowo: bp Michał Janocha)
    18:00 Przerwa na kolację
    19:30 Eucharystia (słowo: bp Michał Janocha)
    21:00 Kompleta

  • 12 września – sobota

    8:00 Czas na Mszę św. w swojej parafii (dla chętnych) i śniadanie
    9:00 Laudes w rycie dominikańskim
    10:00 Referat 2: ks. Félix María Arocena: Ikoniczność ołtarza w przestrzeni liturgicznej
    10:45 Referat 3: Piotr Oleś OP: Ambona – ołtarz słowa
    12:00 Msza św. w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego (homilia: bp Michał Janocha)
    14:00 Przerwa na obiad
    16:30 Referat 4: ks. Bartosz Wronikowski (Centro Aletti): Mozaika – teologia wyrażona w kamieniu
    17:30 Referat 5: Jakub Turbasa: Nowa architektura sakralna. Refleksja nad stanem rzeczy na przykładzie autorskich projektów
    19:00 Przerwa na kolację
    20:00 I Nieszpory niedzieli w formie zwyczajnej (słowo: bp Michał Janocha)
    21:00 Kompleta

  • 13 września – niedziela

    8:00 Jutrznia z Godziną czytań (słowo: bp Michał Janocha)
    9:00 Przerwa na śniadanie
    10:00 Panel: Jak dzisiaj zbudować piękny kościół? Rozmowa w odniesieniu do kościołów św. Jacka w Rzeszowie i Wspólnot Jerozolimskich w Warszawie (Romuald Jędrejko OP)
    11:00 Katecheza mistagogiczna: Czy sztuka może kształtować wiarę chrześcijanina? (bp Michał Janocha)
    12:30 (około) Eucharystia w kościołach lokalnych
    14:00 Centralna Msza św. rekolekcyjna w Warszawie (homilia: bp Michał Janocha) i zakończenie rekolekcji

48879686653_96612306cb_k

Idź za głosem serca

Zachęcamy wszystkich, którym bliska jest idea naszych rekolekcji, do wsparcia wydarzenia. Opłaty za uczestnictwo nie pokrywają całości kosztów organizacyjnych, a staramy się zachować ceny na dotychczasowym, niewysokim poziomie.


Zarys tematyki edycji

Minęło już kilka miesięcy od wybuchu pandemii koronawirusa. Dla wszystkich z nas jest to zupełnie nowe doświadczenie, chyba nieporównywalne z czymkolwiek wcześniej przeżytym. Ono również mocno odcisnęło się na życiu Kościoła i postawiło przed ludźmi wierzącymi (i niewierzącymi) wiele ważkich pytań.

Jedno z nich dotyczy również liturgii. I nie chodzi tu o pytania związane z dyspensą od uczestnictwa w niedzielnej Mszy, o kwestię formy przyjmowania Komunii świętej albo o to, czy można mówić o uczestnictwie we Mszy oglądanej za pośrednictwem telewizji czy internetu. Fundamentalne pytanie brzmi, czy aby przypadkiem nie jesteśmy zbyt przywiązani i zamknięci w rytuale, który choć niezwykle ważny, prawdziwy i piękny – wszakże przez rytuał celebracji dokonuje się aktualne objawienie Boga – jest drogą do zjednoczenia z Bogiem, ale nie samym celem.

Sytuacja pandemii dała nam możliwość wyraźniejszego zobaczenia, że jako stworzenia również duchowe, winniśmy budować życie duchowe i w przeżywanym rytuale szukać i karmić się jego duchową treścią. Używając pewnego obrazu, możemy powiedzieć, że dla wielu rytuał pełni podobną funkcję, jak plastikowe podpórki wbijane do doniczki, aby podtrzymać liście rośliny, która w niej rośnie. Gdy wyjmie się podpórki, liście natychmiast opadną albo wręcz się złamią. Kiedy w czasie pandemii – na pewien czas – brakło rytuału, wiele osób przeżyło zdziwienie, że ich życie duchowe zwiędło niczym ta roślina, a może nawet boleśnie przekonali się o tym, że dotychczas nie zbudowali wiele z tego, co można byłoby nazwać życiem duchowym: byli zakotwiczeni w pewnej formie religijności, ale bez żywej i głębokiej wiary, bez osobistego spotkania i relacji z osobowym i prawdziwym Bogiem. Odsłonięcie takiej prawdy o nas – choć trudne i bolesne – jest szansą na to, aby w relacji z Bogiem pójść w głąb i ją prawdziwie zbudować.

Oczywiście, nie chodzi o to, aby przenieść się teraz na drugą stronę tego wahadła i stwierdzić, że nie potrzebujemy żadnego rytuału do budowania relacji z Bogiem, że mogę moją wiarę i miłość do Niego wyrażać na sposób duchowy – cokolwiek przez to się rozumie – bez zapośredniczenia w jakiejkolwiek formie zewnętrznej i cielesnej. Tego typu myślenie coraz częściej ujawnia się wśród tych, którzy twierdzą, że nie jest ważna forma celebracji, ważne jest tylko to, co się dzieje w naszym sercu – w duchowym wnętrzu człowieka.

Ale tak, jak błędny jest czysty materializm, tak również mija się z prawdą o człowieku (i o sposobie Boskiego objawienia adekwatnego do człowieka) czysty spirytualizm. Sam kard. Joseph Ratzinger pisał kiedyś, że ilekroć próbujemy pokazać Panu Bogu tylko naszego czystego ducha, tyle razy pokazujemy Mu raczej zjawę. Człowiek jest jednością ciała i ducha, wobec tego to, co wewnętrzne ujawnia się w nim w zewnętrzny sposób. Najpełniej ujął to kiedyś Romano Guardini, pisząc: „Tym, kto bierze udział w liturgii, kto modli się i składa ofiarę, nie jest «dusza», ani «duchowe wnętrze», ale człowiek. To człowiek w całej swej istocie wykonuje czynności liturgiczne. Owszem, dusza odgrywa tu ważną rolę, ale tylko dlatego, że daje życie ciału. Tak, duchowe wnętrze jest na pewno istotne, ale tylko wówczas, gdy przejawia się w ciele”. To pokazuje nam, że liturgia, w której dokonuje się objawienie Boga rozumiane jako Jego samoudzielenie się człowiekowi, domaga się ze swej natury formy. Wynika to z samej logiki wcielenia Bożego Syna, który stał się człowiekiem, aby człowiekowi się podarować i odsłonić przed nim tajemnicę wnętrza Bożego życia. 

Taka teologiczna perspektywa stała się inspiracją dla tematu trzynastej edycji Rekolekcji liturgicznych Mysterium fascinans, które odbędą się w weekend 11-13 września 2020 roku: „Wcielenie ducha liturgii. Architektura i sztuka chrześcijańskiego kościoła”. Duch liturgii nie istnieje abstrakcyjnie, tylko jako pewna idea opisywalna teologicznie, ale potrzebuje się „wcielić” w konkretne formy rytuału, tekstów modlitw, postaw ciała, architektury oraz sztuki (zarówno muzyki jak i obrazu). Piękno, jak pisał Hans Urs von Balthasar, jest kształtem miłości, jest w świecie przejawem chwały, prawdy i dobroci Boga. Tłumaczył on, że piękno domaga się formy (Gestalt), która sprawia, że staje się „materialne”, to znaczy uchwytne dla naszych zmysłów wzroku i słuchu, a równocześnie jako „duchowe” odsyła do tajemnicy samego Boga, który jest jego źródłem. Poprzez formę staje się widzialne piękno niewidzialnego Boga przy zachowaniu pełnego bojaźni szacunku do Jego tajemnicy.

W czasie tegorocznej edycji, wraz z naszymi gośćmi – teologami, artystami i architektami – będziemy starali się odkrywać tę formę ducha liturgii, piękno ukryte w harmonii proporcji kościelnych naw czy w kamiennej mensie ołtarza. Postawimy również pytania o to, jakiej sztuki i architektury potrzebuje współczesny człowiek: czy formy mogą i powinny się zmieniać na przestrzeni wieków? Naszym przewodnikiem w ćwiczeniach duchowych będzie niezwykły człowiek: profesor sztuki i zarazem świetny duszpasterz – biskup pomocniczy Archidiecezji Warszawskiej Michał Janocha. Jesteśmy przekonani, że wprowadzi nas swoimi homiliami i katechezami w teologię piękna.

Z wielkim bólem i nieskrywaną tęsknotą musieliśmy podjąć trudną decyzję, że w tym roku nie możemy zaprosić Was tradycyjnie do budynku Wyższego Seminarium Duchownego w Krakowie. Pomimo że sytuacja pandemii zmusiła nas do przygotowania tegorocznych rekolekcji w zupełnie nowej formie, którą roboczo nazwaliśmy „hybrydową” czy pół-internetową, pragniemy Was serdecznie zaprosić do uczestnictwa w rekolekcjach: w wykładach i prelekcjach przez internet, przez włączenie się w transmisję Liturgii Godzin, korzystając z otrzymanych wcześniej pocztą książeczek z tekstami liturgii, przez uczestnictwo w niedzielnych Mszach św. celebrowanych w kilku miastach Polski.

Choć w tym roku zmieni się forma rekolekcji, to nie zmieni się ich duch: piękna liturgia, najlepsi specjaliści, profesjonalizm organizacji i prawdziwa wspólnota przyjaciół. To Wy, drodzy Uczestniczy, tworzycie tę rzeczywistość, którą już popularnie nazywamy po prostu „MF”. Stwórzcie wraz z nami tegoroczną edycję!

Ks. Krzysztof Porosło

  • Mysterium fascinans 2023

    Archiwalne, Duszpasterskie, Mysterium fascinans, Projekty na stronie głównej, Rekolekcje, W realu
  • Rekolekcje Mysterium fascinans

    Bieżące, Duszpasterskie, Edukacyjne, Mysterium fascinans, Nasze serie, Projekty na stronie głównej, W realu
  • Mysterium fascinans 2022

    Archiwalne, Duszpasterskie, Mysterium fascinans, Projekty na stronie głównej, Rekolekcje, W realu
  • Mysterium fascinans 2021

    Archiwalne, Duszpasterskie, Mysterium fascinans, Projekty na stronie głównej, Rekolekcje, W realu
  • Mysterium fascinans 2019

    Archiwalne, Duszpasterskie, Mysterium fascinans, Rekolekcje, W realu
  • Mysterium fascinans 2018

    Archiwalne, Duszpasterskie, Mysterium fascinans, Rekolekcje, W realu
  • Mysterium fascinans 2017

    Archiwalne, Duszpasterskie, Mysterium fascinans, Rekolekcje, W realu
  • Mysterium fascinans 2016

    Archiwalne, Duszpasterskie, Mysterium fascinans, Rekolekcje, W realu
  • Mysterium fascinans 2015

    Archiwalne, Duszpasterskie, Mysterium fascinans, Rekolekcje, W realu
  • Mysterium fascinans 2014

    Archiwalne, Duszpasterskie, Mysterium fascinans, Rekolekcje, W realu
  • Mysterium fascinans 2013

    Archiwalne, Duszpasterskie, Mysterium fascinans, Rekolekcje, W realu
  • Mysterium fascinans 2024 – zaproszenie

    Bieżące, Duszpasterskie, Mysterium fascinans, Projekty na stronie głównej, Rekolekcje, W realu, Zapowiedzi

Odpowiedzi na częste pytania

Czy muszę uczestniczyć w całym wydarzeniu na żywo?

Tak, rekolekcje przewidziane są jako spotkanie w dniach 11-13 września – mimo że w tym roku przed ekranem komputera. Nagrania wykładów będą udostępnione dla zarejestrowanych uczestników jeszcze przez kilka dni po zakończeniu rekolekcji, więc w przypadku braku możliwości uczestnictwa lub problemów technicznych będzie można do nich wrócić. Jednak transmicje liturgii planujemy udostępniać tylko „na żywo” ze względu na ich naturę. Prosimy pamiętać także, że całość wykładów i rozważań rekolekcyjnych będzie dostępna na audiobooku, który można zamówić w formularzu zgłoszeniowym (będzie go można także zakupić w sklepie internetowym w nieco wyższej cenie).

Czy mogę udostępnić link do transmisji znajomym?

Nie; prosimy o korzystanie z otrzymanego linku tylko przez osobę, która jest zarejestrowana jako uczestnik rekolekcji. Dopóki trwają zapisy, najlepiej zachęcić znajomych do rejestracji, a później polecić im zakup audiobooka.

Czy mogę uczestniczyć w liturgii i wykładach na miejscu?

Nie; w tym roku zapraszamy wszystkich – ze względu na sytuację na świecie – do uczestnictwa w rekolekcjach drogą internetową. Wyjątkiem jest oczywiście niedzielna Msza święta, na którą można przybyć do Warszawy albo do wybranego kościoła (oprócz lub zamiast oglądania transmisji z Warszawy) oraz piątkowa Msza święta, na którą można przyjść w Krakowie.

Mieszkam poza Polską, czy mogę się zgłosić na rekolekcje?

Tak, oczywiście – możesz uczestniczyć w rekolekcjach, przy czym w tym roku wszyscy uczestnicy korzystać będą z transmisji internetowej, bez możliwości przyjazdu do Krakowa.

Czy są jeszcze miejsca?

Tak, jeśli formularz umożliwia zapisanie się, oznacza to, że są jeszcze wolne miejsca. Prosimy o nieprzesyłanie pytań o dostępność miejsc – kiedy ich zabraknie, automatycznie zablokujemy możliwość przesyłania zgłoszeń poprzez formularz. Analogiczna zasada dotyczy możliwości rezerwacji noclegu, natomiast o prakingu można przeczytać poniżej.

Czy muszę mieć specjalne aplikacje, aby uczestniczyć w tegorocznych rekolekcjach?

Nie; do uczestnictwa w rekolekcjach w tegorocznej formule online nie jest konieczna żadna specjalistyczna wiedza techniczna ani dodatkowe oprogramowanie – wystarczy komputer lub smartfon z przeglądarką i przyzwoite połączenie internetowe (np. takie, dzięki któremu oglądamy transmisję Mszy świętych). Na piątkowe seminarium (dla chętnych, którzy zapiszą się w formularzu) prosimy o przygotowanie i przetestowanie słuchawek, mikrofonu oraz kamery (może być wbudowana w komputerze lub smartfonie). Teksty liturgii wyślemy w formie tradycyjnej książki na wskazany adres przed rozpoczęciem wydarzenia.

Czy, chcąc zarezerwować sobie zawczasu miejsce, mogę przesłać teraz formularz, a przelew zlecić w przyszłym miesiącu?

Nie; prosimy zwrócić uwagę, że zgłoszenie jest wpisywane na listę dopiero po zaksięgowaniu wpłaty (a nie w momencie przesłania formularza) – prosimy więc, aby dokonywać wpłat w możliwie krótkim czasie po przesłaniu zgłoszenia. Wcześniejsze przesłanie formularza niczego nie przyspieszy, nie stanowi też rezerwacji miejsca. Nie przyjmujemy też płatności w ratach.

Czy tematyka/treść rekolekcji pokrywa się z ubiegłymi edycjami?

Nie, w każdym roku tematyka, a co za tym idzie treść konferencji jest odmienna. Jedynie forma (program poszczególnych dni) jest zbliżona, choć i tu mają miejsce drobne modyfikacje.

Czy organizatorzy zapewniają noclegi w Krakowie?

Nie; w 2020 roku ze względu na okoliczności nie organizujemy noclegów ani wyżywienia – uczestnictwo odbywa się w głównej mierze drogą internetową.

Dlaczego, mimo zlecenia przelewu w banku, nie otrzymałem mailowego potwierdzenia, a na stronie moja wpłata nie jest odnotowana?

Jeżeli zlecasz przelew ze swojego banku, może upłynąć nawet kilka dni roboczych zanim dotrze na nasze konto, dlatego prosimy odczekać co najmniej 5 dni roboczych przed zgłoszeniem nam problemu z wpłatą.

Dostaję mailowe ponaglenie dotyczące wpłaty, mimo że przelew został już przeze mnie zlecony. Czy moje pieniądze zaginęły?

Nie. Jeśli nie zdążymy zaksięgować i potwierdzić Twojej wpłaty, automatyczne przypomnienie zostanie wysłane. Jeśli masz pewność, że przelew został zlecony – zignoruj je. Przeczytaj także odpowiedź na poprzednie pytanie.

Czy mogę zrobić przelew na dowolny rachunek Fundacji lub zaokrąglić kwotę?

Nie. Prosimy, aby wpłat za rekolekcje dokonywać wyłącznie na rachunek bankowy podany na stronie zgłoszenia (dostępna tutaj – bezpośredni link do niej można znaleźć także w mailu potwierdzającym przesłanie zgłoszenia) – prosimy zwrócić uwagę, że przelew musi zawierać odpowiedni tytuł (opis) i jest kierowany do firmy Dotpay, a nie bezpośrednio do naszej Fundacji. W przypadku problemów ze znalezieniem danych do przelewu prosimy o kontakt mailowy.

Uwaga: nie należy wykonywać także przelewów na rachunki Dotpay ze zmienioną kwotą – takie wpłaty do nas nie dotrą i będą zwracane przez firmę Dotpay. Płatność musi być zrealizowana w wyniku naciśnięcia przycisku na stronie lub dokładnie wg podanych danych do przelewu, aby pomyślnie do nas dotarła.

Czy mogę uzyskać odpowiedź na inne pytania?

Tak – jeżeli nadal masz pytanie dotyczące rekolekcji, jesteśmy do Twojej dyspozycji pod adresem [email protected] oraz pod numerem tel. 12 444 12 52 (poniedziałek-piątek, w godzinach 10-16).